Self-directed Learning การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเองเพื่อความสำเร็จในยุคดิจิทัล
Self-directed Learning การเรียนรู้วิธีพัฒนาทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเอง เพื่อให้น้อง ๆ สามารถเรียนรู้และเกิดการพัฒนาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพในยุคดิจิทัล โดยการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self-directed Learning) เป็นทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21ที่จะช่วยให้น้อง ๆ สามารถปรับตัวและก้าวทันโลกแห่งข้อมูลข่าวสารที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอได้อย่างทันท่วงทีและเป็นประชากรแห่งโลกสมัยใหม่อย่างแท้จริง
Self-directed Learning คืออะไร?
Self-directed Learning คืออะไร?
Self-directed Learning คือ การที่น้อง ๆ ซึ่งเป็นผู้เรียนสามารถจัดการกระบวนการเรียนรู้ได้ด้วยตนเองเพื่อให้เหมาะสมกับศักยภาพของน้อง ๆ มากที่สุด เป็น Modern Learning Methods โดยเปิดให้ผู้เรียนสามารถทำได้ตั้งแต่การกำหนดเป้าหมาย การวางแผน และการดำเนินการโดยไม่ต้องพึ่งพาผู้สอนอย่างใกล้ชิด ซึ่งช่วยให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาทักษะการจัดการเวลา การคิดเชิงวิเคราะห์ และความสามารถในการแก้ปัญหาโดยยึดหลักเหตุผลซึ่งเป็นอีกกลุ่มทักษะที่สำคัญได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Self-directed learning ทำไมจึงสำคัญ
การเรียนรู้ด้วยตนเอง หรือ Self-directed Learning เป็นทักษะการเรียนรู้เพื่อนำความรู้ที่มีอยู่รอบตัวมาใช้ในการพัฒนาตนเองให้เกิดประสิทธิภาพมากที่สุด หากน้อง ๆ สามารถพัฒนาทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเองได้ดีก็จะยิ่งมีโอกาสประสบความสำเร็จมากกว่าผู้อื่นมากขึ้นนั่นเอง โดย Self-directed Learning ที่เราได้พูดถึงนั้นมีประโยชน์ต่อผู้เรียนหลัก ๆ อยู่ 4 ประการ เรียกสั้น ๆ ว่า S.E.F.L ได้แก่
1.S-Satisfaction
Satisfaction คือ ความพึงพอใจ ซึ่งในที่นี้หมายถึงความพึงพอใจของผู้เรียน โดยการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self-directed learning) เป็นวิธีการเรียนรู้ที่สามารถตอบสนองความต้องการของผู้เรียนได้อย่างตรงวัตถุประสงค์เพราะผู้เรียนสามารถกำหนดวัตถุประสงค์ การจัดการเวลาตามความสะดวก ไปตลอดจนวิธีการเรียนรู้และการประเมินผลได้ด้วยตนเอง ทำให้เกิดความพอใจในการศึกษาสิ่งนั้น ๆ และนำมาซึ่งความสุขในการเรียนรู้นั่นเอง
2.E-Everyone
Everyone คือ การที่ทุกคนมีสิทธ์เรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ได้ด้วยตนเองเนื่องจากเทคโนโลยีที่ถูกพัฒนาทำให้ทุกคนสามารถเข้าถึงองค์ความรู้ต่าง ๆ ได้อย่างง่ายดาย ดังนั้นการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self-directed learning) จึงไม่ได้จำกัดเพศ อายุ หรือฐานะ เราทุกคนสามารถเรียนรู้เรื่องอะไร เมื่อใดก็ได้ นอกจากนั้นการเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องเกิดขึ้นภายในห้องเรียนหรือเฉพาะนักเรียนเสมอไปแต่ทุกคนสามารถเข้าถึงการพัฒนาตนเองได้จากแหล่งความรู้ต่าง ๆ ที่มีอยู่มากมายในปัจจุบัน
3.F-Flexibility
Flexibility คือ ความยืดหยุ่นและมีความอิสระที่มากกว่า โดยการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self-directed learning) เป็นวิธีการพัฒนาตนเองที่มีปัจจัยความยืดหยุ่นสูง เพราะผู้เรียนบริหารจัดการแผนการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ทำให้มีอิสระและสามารถขยายขีดจำกัดที่ทำให้เกิดทักษะการเรียนรู้ได้ทุกที่ ทุกเวลา นอกจากนี้การเรียนรู้หรือการพัฒนาตนเองเมื่อผู้เรียนมีความพร้อมและสนใจมากที่สุดย่อมเกิดประสิทธิภาพมากกว่าการเรียนรู้ที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม
4.Life–Long
Lifelong learning หรือการเรียนรู้ตลอดชีวิต คือ แนวคิดที่จะทำให้น้อง ๆ เกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้ด้วยตนเองได้อย่างไม่รู้จบและมีแนวคิดแบบ Growth mindset ที่พร้อมจะเปิดรับสิ่งใหม่ ๆ เพื่อการเติบโตและการพัฒนาตนเอง ซึ่งการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self-directed learning) ก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยย่อยที่ช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนมีแรงผลักดันในการเรียนรู้และสามารถเรียนรู้ได้ในทุกช่วงอายุ
ประโยชน์ของ Self-directed Learning
เนื่องจากในปัจจุบันมีการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีมากมายซึ่งอินเตอร์เน็ตเป็นเทคโนโลยีหนึ่งที่สำคัญและคงจะปฏิเสธไม่ได้เลยว่าเป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของผู้คนในสังคมยุคปัจจุบันเป็นอย่างมาก ซึ่งเทคโนโลยีอินเตอร์เน็ตเป็นสิ่งที่ได้เชื่อมโลกทั้งใบไว้ด้วยกันและทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่าโลกไร้พรมแดนที่ข้อมูลและองค์ความรู้ต่าง ๆ และการศึกษาออนไลน์สามารถค้นหาได้อย่างง่ายดายเพียงแค่ใช้ปลายนิ้วสัมผัสก็สามารถเข้าถึงการเรียนรู้แบบอิสระได้แล้ว
หากทุกคนมีสิทธิ์เข้าถึงองค์ความรู้ได้อย่างง่ายดายขนาดนั้นแล้วแต่น้อง ๆ กลับไม่ได้เรียนรู้ในการพัฒนาตนเองก็คงจะตามโลกและยุคสมัยไม่ทัน ดังนั้น Self-directed Learning จึงเกิดขึ้นและมีความสำคัญอย่างมาก ซึ่งเป็นการช่วยเสริมสร้างทักษะ Digital literacy ที่เป็นทักษะทำให้น้อง ๆ สามารถรู้เท่าทันโลกดิจิตอลและใช้เทคโนโลยีได้อย่างเหมาะสม อีกทั้งยังช่วยทำให้น้อง ๆ เติบโตได้อย่างมีคุณภาพ และอยู่ในโลกอนาคตอย่างมีความสุข มีศักยภาพพร้อมที่จะเป็นประชากรที่พร้อมรับสิ่งใหม่ ๆ ตลอดเวลา
วิธีการพัฒนาทักษะ Self-directed Learning
1.การตั้งเป้าหมายการเรียนรู้
การพัฒนาตนเองโดยใช้ทักษะ Self-directed Learning ควรเริ่มต้นด้วยการกำหนดหรือการตั้งเป้าหมายการเรียนรู้ที่ชัดเจน เพื่อให้เห็นเป็นรูปธรรมและเป็นการระบุอย่างแน่วแน่ว่าต้องการพัฒนาทักษะด้านใดซึ่งจะส่งผลไปถึงเนื้อหาและองค์ความรู้ตลอดจนการประเมินผลหลังการเรียนรู้ที่จะช่วยชี้ให้ได้เห็นว่าน้อง ๆ สามารถวางแผนและดำเนินการได้ตามที่ตั้งใจไว้หรือไม่
2.การจัดการเวลาอย่างมีประสิทธิภาพ
การจัดการเวลาที่ดีเป็นกุญแจสำคัญในการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self-directed learning) เพราะเป็นสิ่งที่จะช่วยให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้และฝึกฝนตนเองได้ตามแผนการเรียนรู้ที่ได้กำหนดไว้และบรรลุเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยการจัดการเวลามักจะต้องใช้ทักษะการคิดเชิงวิเคราะห์และการแก้ปัญหาควบคู่กันไปซึ่งทั้งหมดนี้เป็นกลุ่มทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21และหากได้ใช้ทักษะเหล่านี้บ่อย ๆ ก็จะเป็นการฝึกฝนและส่งเสริมทำให้น้อง ๆ เป็นผู้มีทักษะส่วนบุคคลที่ดี
การสร้างแผนการเรียนรู้ด้วยตนเอง
การสร้างแผนการเรียนรู้ด้วยตนเอง คือ การที่ผู้เรียนกำหนดเป้าหมายในการเรียนรู้แบบ Self-directed Learning ด้วยตนเอง มีการเลือกทรัพยากรและวิธีการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับตนเอง และกำหนดระยะเวลาในการบรรลุเป้าหมายให้เหมาะสมกับตนเองเช่นกัน
1.การออกแบบแผนการเรียนรู้
การออกแบบแผนการเรียนรู้ที่มีความยืดหยุ่นและเหมาะสมกับความต้องการของตัวน้อง ๆ เองจะช่วยให้น้อง ๆ ซึ่งเป็นผู้เรียนสามารถปรับตัวและเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพตามหลักการเรียนรู้เชิงรุกที่ยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยเป้าหมายที่กำหนดนั้นควรเป็นไปได้จริง (Achievable) และมีความท้าทายพอสมควรจึงจะเกิดการพัฒนาตนเองตามที่ต้องการ
2.การใช้เครื่องมือและทรัพยากรออนไลน์
ก่อนจะเข้าสู่การเลือกใช้เครื่องมือและทรัพยากรออนไลน์นั้น ผู้เรียนต้องวิเคราะห์ตนเองว่ามีความรู้หรือทักษะในเรื่องที่ต้องการเรียนรู้ในระดับใด และต้องการความรู้หรือทักษะเพิ่มเติมในด้านใดบ้าง จากนั้นจึงกำหนดแผนการเรียนรู้ที่ชัดเจนและเลือกว่าจะใช้ทรัพยากรใดในการเรียนรู้ หนังสือ วิดีโอออนไลน์ คอร์สออนไลน์ ฯลฯ รวมไปถึงการกำหนดว่าจะใช้เวลาเรียนรู้แต่ละวันหรือแต่ละสัปดาห์อย่างไร และจะเรียนรู้ตามขั้นตอนใด
สรุป
Self-directed Learning คือ ทักษะที่ผู้เรียนมีความสามารถในการวางแผน จัดการ และประเมินผลการเรียนรู้ของตนเองได้อย่างอิสระ โดยไม่ต้องพึ่งพาครูผู้สอนหรือคนอื่นในการกำหนดแนวทางการเรียนรู้ ซึ่งเป็นทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21ที่สำคัญในยุคปัจจุบันที่มีข้อมูลและความรู้มากมายให้เข้าถึงผ่านทางอินเตอร์เนตและแหล่งข้อมูลต่าง ๆ อีกทั้งยังช่วยให้ผู้เรียนมีความรับผิดชอบต่อการเรียนรู้ของตนเองมากขึ้น ทำให้เกิดการเรียนรู้อย่างลึกซึ้งและยั่งยืนมากกว่าการเรียนรู้ที่มีคนคอยบอกทิศทางทุกขั้นตอน